Cezeri, 12. yüzyılda yaşamış, Diyarbakır'da doğmuş bir Türk mühendis, matematikçi ve bilim insanıdır. Gerçek adı İsmail al-Jazari olan bu dahi, otomatik makineler, su saati, mekanik robotlar gibi birçok alanda inovasyon yapmış, İslam Bilim Altın Çağı'na büyük katkılarda bulunmuştur. Döneminin çok ötesinde tasarımları ve anlayışıyla, Cezeri’nin eserleri, modern mühendislik ve robotiğin temellerini atmıştır. Şüphesiz, o, teknolojik alandaki ilkeleri ve fikirleriyle sadece döneminin değil, gelecek nesillerin de öncüsü olmuştur.

ERKEN YAŞAM VE EĞİTİM
Cezeri, 1136 yılında Cizre'de dünyaya geldi. İlk eğitimini burada aldıktan sonra, genç yaşlarda ilmi çalışmalarını sürdürebilmek için seyahate çıktı. Dönemin bilim merkezlerinden biri olan Harran Üniversitesi'nde eğitim gördü.

TEKNİK BAŞYAPITLAR
Cezeri'nin en bilinen eseri "El-Kitabü’l-Cami Beyne’l-İlm ve’l-Amel en-Nafi fî Sı’nati’l-Hiyel" (Yararlı Makinalar Üzerine Geniş Bilgi Kitabı) isimli kitabıdır. Bu kitapta, 50'nin üzerinde mekanik aletin tasarımı ve yapımı anlatılmıştır. Su pompaları, su saati, otomatik kapılar ve hatta müzikal robotlar gibi birçok icadı bu kitapta detaylandırmıştır.

MÜHENDİSLİKTEKİ MİRASTIR: OTOMATONLAR
Cezeri, otomasyon yapımında gerçek bir ustaydı. Kendi tasarladığı bir insan figürü, belirli bir zaman diliminde belirli hareketler yapabiliyordu. Bu da onun zamanında yapay zeka ve robotiğin ilk adımlarından biri olarak kabul edilir.

SONSUZLUĞA UZANAN ETKİLER
Cezeri'nin çalışmaları, Orta Çağ'da olduğu kadar günümüzde de ilgi odağıdır. Modern mühendislikte ve robotikte temel kabul edilen birçok prensip, Cezeri'nin çalışmalarından esinlenilerek geliştirilmiştir. Onun bu alanlara katkıları, yalnızca Türkiye değil, dünya tarihi için de son derece önemli bir yere sahiptir.